Suligowski Mścisław Adolf (1849–1932), prawnik, ekonomista, działacz samorządowy, publicysta prawniczy, poseł na Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
Ur. 9 III w Warszawie, był wnukiem Pawła, żołnierza napoleońskiego, synem Franciszka (1821–1867), urzędnika, i Karoliny (Rozalii) z Kaczorowskich (1824–1893); miał starszego brata Anastazego Lubomiła (zob., tu informacje o drugim bracie, Felicjanie).
Wychowany w rodzinie o tradycjach patriotycznych, uczył się S. w Gimnazjum Gubernialnym (od r. 1862 Liceum Lubelskie, od r. 1864 Gimnazjum Męskie) w Lublinie, razem z Aleksandrem Jaworowskim, Julianem Ochorowiczem, Aleksandrem Świętochowskim oraz Aleksandrem Głowackim (pseud. Bolesław Prus), z którym przyjaźnił się przez resztę życia. Po maturze w r. 1866 studiował prawo na Wydz. Prawa i Administracji Szkoły Głównej Warszawskiej, a po jej zamknięciu w r. 1869, na Uniw. Warsz. Interesował się szczególnie prawem cywilnym, wykładanym przez Władysława Holewińskiego, a także naukami ekonomicznymi. W r. 1869 opublikował w „Kurierze Lubelskim” (R. 4 nr 63, 65, 67, 69, 71) cykl artykułów Listy o zbytku. W r. 1872 współpracował z „Opiekunem Domowym”, ogłaszając na jego łamach artykuły: Co to jest loteria? (R. 8 nr 9), Czy nadmierny zbytek klas zamożniejszych przyczynia się do dobra klas biedniejszych? (nr 10) i Kapitały (nr 42). W r. 1872 ukończył studia ze stopniem kandydata praw na podstawie dysertacji O pożyczce, wedle Kodeksu Napoleona, po czym odbywał aplikację sądową w Tryb. Cywilnym w Warszawie. Od r. 1873 współpracował z serią „Biblioteka Umiejętności Prawnych” (do r. 1889), a także z „Gazetą Sądową Warszawską” (w r. 1873 ogłosił w niej artykuł O przedawnieniu procentów). W ramach cyklu odczytów, organizowanych przez redakcję „Opiekuna Domowego”, z których dochód przeznaczano na Tow. Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych, wygłosił referaty: Historia i znaczenie pieniędzy (w Lublinie 7 VI 1873) oraz O cenach i drożyźnie (w Warszawie 19 II 1875). Opublikował w Warszawie broszury: Co można zrobić z rządnością i oszczędnością? (1874, przedr. z „Gaz. Przem.-Rzemieślniczej” R. 3: 1874 nr 27, 29, 34, 36), O pieniądzach (1874) oraz O wpływie rozwoju ekonomicznego na ceny i drożyznę (1875). Jego praca O reformie sądowej w Królestwie Polskim (W. 1875, wyd. 2, W. 1876), krytykująca rosyjską reformę sądową z r. 1864, została skonfiskowana.
Po złożeniu w r. 1875 wyższego egzaminu sądowego został S. mianowany patronem przy Tryb. Cywilnym w Warszawie. Od r. 1877 praktykował jako adwokat przy warszawskiej Izbie Sądowej; specjalizując się głównie w sprawach cywilnych, prowadził rocznie ok. 500 spraw. W tym okresie odbył dłuższą podróż do USA i Francji, gdzie zapoznał się z tamtejszymi systemami prawnymi. Po powrocie organizował w swym mieszkaniu, co drugi piątek, spotkania adwokatów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych, zwane popularnie «piątkami u Suligowskiego». Miały one charakter seminariów, a uczestniczyli w nich także prawnicy z Galicji (m.in. Oswald Balzer, Franciszek K. Fierich, Władysław Leopold Jaworski, Edward Krzymuski, Ernest Till, Bolesław Ulanowski, Fryderyk Zoll starszy i młodszy) oraz Petersburga (Włodzimierz Spasowicz) i Moskwy (Aleksander Lednicki). Tradycja «piątków u Suligowskiego», stanowiących zaczątek warszawskiego samorządu adwokackiego, utrzymała się przez blisko dwadzieścia pięć lat. Dn. 18 VIII 1879 przemawiał S. podczas odsłonięcia tablicy pamiątkowej z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy literackiej Józefa Ignacego Kraszewskiego w bramie «Kraszewskiego» w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach. Uprawiał turystykę tatrzańską, m.in. podczas wakacji letnich w r. 1881, spędzonych w Zakopanem razem z Prusem. Na początku l. osiemdziesiątych opublikował prace: Z dziedziny praw kobiety. O prawie asystencji męża (W. 1881), W kwestii sądów gminnych i pokoju (W. 1882) oraz Nowe sądy w Królestwie Polskim (W. 1884). W dn. 23 IX – 20 XII 1885 wystąpił jako obrońca Kazimierza Tomaszewskiego w procesie Międzynarodowej Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat przed Wojskowym Sądem Wojennym w Warszawie. Po likwidacji w r. 1882 warszawskiej Komisji Adwokatów Przysięgłych wspierał w r. 1886 (m.in. ze Spasowiczem, Dominikiem Ancem, Henrykiem Krajewskim i Franciszkiem Nowodworskim) działania w sprawie powołania w Warszawie Rady Adwokackiej. W „Gazecie Sądowej Warszawskiej” opublikował w r. 1886 (R. 14 nr 14) artykuły Etyka obrończa oraz wspólnie ze Stanisławem Bełzą, Juliuszem Benzefem i Alfonsem Preissem Kwestionariusz, stanowiący podwaliny przyszłego kodeksu etycznego adwokata. Ogłosił także pracę O potrzebie ustalenia norm etyki obrończej (W. 1886). Zwolennik francuskiego modelu adwokatury, poświęcił mu studia: O przygotowaniu do zawodu obrończego (W. 1887) oraz O przygotowaniu pomocników adwokatów przysięgłych do zawodu obrończego (W. 1887); ogłosił także artykuł O adwokaturze polskiej („Kraj” R. 6: 1887 nr 52). W Kole Prawniczym w Warszawie przedstawił w październiku 1887 referat poświęcony swym «piątkom» pt. Z powodu dziesięciolecia zebrań prawniczych. Współorganizował zainicjowane podczas «piątków» ogólnopolskie zjazdy prawników i ekonomistów, z których następnie publikował sprawozdania (W. 1887, W. 1890). Na drugim zjeździe we Lwowie (12–14 IX 1889) wystąpił z pracą O potrzebie periodycznego organu prawniczego poświęconego teorii prawa i studiom porównawczym. Za organizowanie zjazdów znalazł się pod nadzorem policyjnym.
Od l. osiemdziesiątych prowadził S. badania nad sytuacją mieszkaniową, zdrowotną i ekonomiczną w Król. Pol. na przykładzie Łodzi i Warszawy. Problematyce tej poświęcił prace: Kwestia mieszkaniowa (W. 1889), O kanalizacji miasta Warszawy ze stanowiska ekonomicznego (W. 1890) oraz Na Powiślu warszawskim (W. 1892). Był związany z warszawskim tygodnikiem „Prawda” redagowanym przez Świętochowskiego. Należał (wraz z m.in. Świętochowskim i Stanisławem Krzemińskim) do konspiracyjnego zespołu publicystycznego «Tow. Literackie», utworzonego w Warszawie w r. 1887 przez Jana Karłowicza; jego celem było kształtowanie międzyzaborowej polskiej opinii publicznej. Od r. 1890 był członkiem Société de la Réforme Sociale w Paryżu. Ok. r. 1891 rozpoczął pracę nad swym największym dziełem Bibliografią prawniczą polską XIX i XX wieku; współdziałał w tym zakresie z 76 prawnikami z Król. Pol. (m.in. Krzemińskim, Józefem Bielińskim, Karolem Lutostańskim, Wacławem Szumańskim) i Galicji (m.in. Balzerem, Karolem i Stanisławem Estreicherami, Stanisławem Kutrzebą, Szumańskim). W r. 1891 wstąpił do Warszawskiego Tow. Dobroczynności; od r.n. przewodniczył Sekcji Czytelni Bezpłatnych, w l. 1895–8 był wiceprezesem, następnie od r. 1902 prezesem Towarzystwa. W r. 1892 przebywał w Petersburgu, gdzie wystąpił z referatami: Odnośnie urządzenia miast Królestwa Polskiego (w Tow. Prawniczym 8 III) oraz O systemie taryf kolejowych na ładunki zbożowe (4 V) i W sprawie przemysłu Królestwa Polskiego (w Tow. Przemysłu i Handlu 29 XI). We wrześniu 1893 przemawiał w Poznaniu z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy literackiej Augusta Cieszkowskiego; uczestniczył tam wtedy również w III Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich. T.r. odmówił jako świadek w sprawie karnej o zabójstwo złożenia przysięgi po rosyjsku; został za to skreślony z listy adwokatów przysięgłych, jednak Ogólne Zebranie Izby Sądowej w Warszawie ograniczyło karę do nagany. Prawdopodobnie pod koniec r. 1894, w związku z nadziejami wiązanymi z osobą nowego cara, Mikołaja II, zadeklarował się jako zwolennik polityki ugody i razem z sędzią Władysławem Andrychiewiczem wycofał się z «Tow. Literackiego». Opublikował w tym okresie prace: O konwersji listów zastawnych ziemskich i jej znaczeniu (W. 1893), Produkcja rolna i taryfy kolejowe (W. 1895) oraz O samorządzie ziemskim (W. 1898, wyd. 2 rozszerzone, pt. O instytucjach ziemskich i ich potrzebie u nas, W. 1905). W r. 1897 był członkiem komitetu zbierającego składki na utworzenie w Warszawie instytucji użyteczności publicznej na pamiątkę wizyty Mikołaja II. Dn. 3 IX t.r. uczestniczył w bankiecie zorganizowanym przez Erazma Piltza dla dziennikarzy rosyjskich, przebywających w Warszawie w związku z wizytą cara. Był współdarczyńcą funduszu (68 tys. koron austriackich) absolwentów Szkoły Głównej Warszawskiej przekazanego w r. 1900 UJ z okazji jego jubileuszu celem kształcenia młodych badaczy. T.r. uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie w Paryżu poświęconym sprawom dobroczynności. Po śmierci Andrychiewicza założył w r. 1902 w Warszawie, wraz z Karolem Duninem, Henrykiem Konicem i Stanisławem Posnerem wydawnictwo jego imienia. Od t.r. wykładał ekonomię polityczną w warszawskiej Szkole Handlowej Edwarda Rontalera. Opublikował prace: Warszawa i jej przedsiębiorstwa miejskie (W. 1903) oraz Warszawa i jej szkolnictwo początkowe (W. 1904, wyd. 2 pt. Miasto analfabetów, W. 1905), w których dowodził, że Warszawa i Łódź to miasta o najwyższym stopniu analfabetyzmu w Król. Pol. Na kongresie w Paryżu zorganizowanym przez Société d’Économie Sociale wygłosił 4 VI 1904 przemówienie Idea decentralizacji Rosji, krytykujące centralizację rosyjskiej administracji.
S. był jednym z inicjatorów (obok m.in. Piltza, Spasowicza, Ludwika Straszewicza i Zygmunta Wielopolskiego) poufnego tzw. Memoriału dwudziestu trzech w sprawie tolerancji religijnej i równouprawnienia Polaków z Rosjanami, złożonego 10 XI 1904 ministrowi spraw wewnętrznych P. Swiatopołk-Mirskiemu (tekst opublikowano w r. 1905 w Krakowie). W kwietniu i wrześniu 1905 uczestniczył w spotkaniach z liberałami rosyjskimi w Petersburgu, na których postulowano kwestię autonomii Król. Pol. T.r. wszedł w skład rady utworzonej przez warszawskiego gen.-gubernatora Michaiła Czertkowa, która opracowała „Projekt ustawy miejskiej dla miast Królestwa Polskiego” (W. 1906); projekt został przez władze odrzucony. S. złożył w r. 1905 memoriał do rządu w sprawie utworzenia korporacji zawodowej adwokatów; w rezultacie powstała t.r. w Warszawie Konsultacja Adwokatów Przysięgłych, a w r. 1907 Związek Adwokatury Polskiej (istniał do r. 1908). Był S. współzałożycielem powstałego w r. 1905 warszawskiego Stow. Kursów dla Analfabetów Dorosłych oraz założycielem powstałego t.r. Stow. Właścicieli Nieruchomości m. Warszawy, którego został prezesem i pełnił tę funkcję przez wiele lat. Ogłosił w Krakowie t.r., zadedykowany Prusowi, zbiór swych mów sądowych i okolicznościowych pt. Z ciężkich lat. W Warszawie na zebraniu u Stanisława Łubieńskiego (18–19 X) wstąpił do Stronnictwa Polityki Realnej (SPR); wszedł do jego Komisji Organizacyjnej. Już jednak wiosną 1906 przed wyborami do I Dumy wystąpił z tej partii. Dn. 6 XI t.r. przemawiał w Warszawie na uroczystościach pogrzebowych Spasowicza. Ogłosił w tym okresie kolejne prace: System dotychczasowego gospodarstwa miejskiego w Królestwie Polskim i jego wyniki (W. 1906) oraz Rys historyczny dotyczący zarządu miast w Królestwie Polskim (Radom 1907). Utrzymując swe sympatie dla SPR, przemawiał w Warszawie w styczniu 1907 na wiecu tej partii. Był współzałożycielem powstałych t.r. Biblioteki Publicznej Warszawskiej (9 II), Tow. Prawniczego w Warszawie oraz Tow. Naukowego Warszawskiego, w którym objął funkcję sekretarza generalnego (sprawował ją do r. 1908). Dn. 19 V 1908 uczestniczył w Warszawie w spotkaniu z Karolem Kramářem i czeskimi neoslawistami w sprawie udziału Polaków w planowanym t.r. zjeździe narodów słowiańskich w Pradze. W r. 1909 wszedł w skład powołanej 23 III t.r. z inicjatywy Narodowej Demokracji Delegacji Obywatelskiej (od r. 1910 Komisja Spraw Krajowych) przy Tow. Popierania Pracy Społecznej w Petersburgu, mającej być ponadpartyjnym organem opiniodawczym dla spraw polskich rozstrzyganych w Dumie. W r. 1909 ogłosił broszurę O prawie wyborczym do ciał prawodawczych (W.).
Wiosną 1910 wyjechał S. do Waszyngtonu; 9 V t.r. wygłosił tam przemówienie z okazji odsłonięcia pomników Kazimierza Pułaskiego i Tadeusza Kościuszki, a w Mount Vernon mowę przy grobowcu G. Washingtona. Z programu Kongresu Polskiego w Waszyngtonie, zorganizowanego w maju przez Związek Narodowy Polski w Ameryce, postulował usunięcie antyrosyjskiego referatu Władysława Studnickiego „Sprawa polska w dobie obecnej”. W r. 1910 opublikował prace Opodatkowanie własności nieruchomej miejskiej na rzecz skarbu (W.) oraz W sprawie oświetlenia gazowego w Warszawie (W.). Pod koniec r. 1911 zakończył pracę nad Bibliografią prawniczą polską XIX i XX wieku, wydaną t.r. w Warszawie i zadedykowaną «Wszechnicy lwowskiej na dzień jubileuszowy dwustupięćdziesięciolecia istnienia». Obejmowała ona 8231 pozycji z l. 1800–1910. S. poprzedził dzieło Słowem wstępnym oraz Rzutem oka na twórczość piśmienniczą prawników polskich w ciągu XIX i pierwszego dziesięciolecia XX wieku – pierwszą próbą syntezy nowoczesnej polskiej myśli prawniczej. W uznaniu zasług na polu piśmiennictwa prawniczego, a w szczególności za swą Bibliografię…, otrzymał w r. 1912 tytuł doktora honoris causa Uniw. Lwow.
W maju 1912, podczas V Zjazdu Prawników i Ekonomistów Polskich we Lwowie, wygłosił S. referat inauguracyjny Społeczeństwo i prawnicy („Czas. Prawn. i Ekon.” R. 13: 1912 z. 3–4); przewodniczył też na zjeździe konferencji adwokatów, na której wystąpił z ideą zorganizowania zjazdu adwokatów polskich z wszystkich zaborów w celu unifikacji adwokatury. Był członkiem komitetu pogrzebowego Prusa; jako przedstawiciel obywateli Warszawy przemawiał na jego pogrzebie 22 V 1912 (Mowa Adolfa Suligowskiego „Kur. Warsz.” 1912 nr 142); został także wykonawcą jego testamentu. W czerwcu t.r. przebywał w Pradze; w przemówieniu wygłoszonym z okazji odsłonięcia pomnika F. Palacky’ego uznał naród czeski za przykład dla Polaków w walce o niepodległość. Za ponowną odmowę złożenia przysięgi po rosyjsku został t.r. skreślony z listy adwokatów. Nie uczestnicząc w I Ogólnym Zjeździe Adwokatów Polskich z trzech zaborów we Lwowie (28–29 VI 1914), nadesłał referat O potrzebie wydawnictw poświęconych zawodowi obrończemu, w którym postulował m.in. wydanie czasopisma i opracowanie podręcznika o zawodzie adwokata, a także opracowanie historii adwokatury polskiej; postulaty te zostały przez zjazd przyjęte. W r. 1914 wydał zbiór swych wystąpień publicznych pt. Z dalszych lat. Mowy (W.).
Podczas pierwszej wojny światowej był S. współorganizatorem powstałego w r. 1916 Tow. Szkoły Nauk Społecznych i Handlowych w Warszawie (od r. 1921 Inst. Społeczny); do śmierci pełnił funkcję jego prezesa. W r. 1916 wydał w czterech tomach Pisma (W.), obejmujące prace z zakresu samorządu, kwestii miejskich, prawa i ekonomii. Wszedł do powołanej przez warszawski Komitet Obywatelski komisji mającej opracować ordynację do samorządu miasta i jego statut. W lipcu t.r. został wybrany do warszawskiej Rady Miejskiej; w okresie od 1 I 1917 do 21 III 1918 był jej prezesem. Zorganizował wtedy w ratuszu bibliotekę prawno-samorządową (z własnego księgozbioru ofiarował do niej ponad 2 tys. tomów) oraz urządził salę portretową osób zasłużonych dla Warszawy, od Anny Jagiellonki do Prusa (zniszczona podczas powstania warszawskiego 1944 r.). Zainicjował też w Warszawie w r. 1917 obchody setnej rocznicy śmierci Kościuszki i wnioskował wzniesienie mu pomnika, co Rada Miejska przyjęła jednomyślnie. Wszedł w r. 1917 jako nominat w skład Rady Stanu Król. Pol.; należał do Komitetu Ofiary Narodowej, działał w komisjach: ochrony lokatorów, pracy, redakcyjnej, rugów, regulaminowej oraz sejmowej. Zorganizował w Warszawie (19–21 XI 1917) zjazd przedstawicieli miast; powołano na nim Związek Miast Królestwa Polskiego (późniejszy Związek Miast Polskich), którego został pierwszym prezesem. W marcu 1918 założył w Warszawie Tow. Popierania Wiedzy Komunalnej.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został S. uroczyście wpisany na listę adwokatów przysięgłych, ale znacznie ograniczył praktykę adwokacką. Był członkiem Związku Odbudowy Państwa Polskiego oraz wszedł do Naczelnej Rady Adwokackiej w Warszawie. W r. 1919 został profesorem honorowym, a następnie profesorem w Katedrze Nauki Administracyjnej i Prawa Administracyjnego Uniw. Warsz.; do śmierci prowadził wykłady z prawa miejskiego i samorządowego oraz z zagadnień administracji sądownictwa w Król. Pol. Wykładał również jako profesor honorowy na Wydz. Prawa UJK oraz w warszawskiej Szkole Nauk Politycznych, w której od r. 1919 do śmierci przewodniczył Radzie Naukowej. Dn. 26 I 1919 został obrany posłem na Sejm Ustawodawczy z listy Centralnego Narodowego Komitetu Wyborczego Robotniczo-Włościańskiego w okręgu częstochowskim. Należał do utworzonego przez Narodową Demokrację Klubu Związku Sejmowego Ludowo-Narodowego (od maja 1919 Związku Ludowo-Narodowego), ale we wrześniu t.r. przeszedł z Aleksandrem de Rossetem do jego Zjednoczenia Mieszczańskiego, mającego charakter centrowy. Wchodził w skład Komisji Prawniczej i Komisji Konstytucyjnej oraz był przewodniczącym powołanej z jego inicjatywy Komisji ds. Miejskich. Dn. 1 IV 1919 z Wojciechem Trąmpczyńskim, Zygmuntem Markiem i Hermanem Liebermanem złożył w Sejmie wniosek nagły w sprawie ujednolicenia ustawodawstwa cywilnego i karnego; zajęła się tym powołana 6 VI t.r. Komisja Kodyfikacyjna. Opublikował broszury: O projekcie nowego prawa dla miast (W. 1919) oraz Mowa posła Adolfa Suligowskiego w sprawie pożyczki przymusowej (W. 1920). Dn. 24 IX 1921 złożył w Sejmie wniosek o konieczności ograniczenia liczby ministerstw i urzędów celem oszczędności w administracji (w r. 1923 skierował w tej samej kwestii memoriał do prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego). W wyborach do Senatu (12 XI 1922) został zastępcą senatora z listy Chrześcijańskiego Zjednoczenia Narodowego w woj. łódzkim.
W r. 1925 obchodził S. jubileusz pięćdziesięciolecia pracy w zawodzie adwokackim; z tej okazji Związek Adwokatów Polskich we Lwowie nadał mu godność członka honorowego. S. wchodził w skład Tryb. Stanu (5 IV – 29 VI 1929), powołanego w sprawie Gabriela Czechowicza. Jako adwokat wystąpił po raz ostatni, skutecznie broniąc przed Sądem Najwyższym ekonomistę Edwarda Grabowskiego, oskarżonego o działalność komunistyczną. W okresie międzywojennym publikował prace z różnych dziedzin wiedzy, m.in. Jak wzmocnić polską organizację państwową (W. 1925), Rozbudowa miast w Polsce (W. 1925), Rządy bolszewickie w Rosji (W. 1925), Uwagi nad projektem ustawy o reformie rolnej przyjętym przez Sejm w dniu 20 lipca 1925 roku (W., [b.r.w.]), Słowa przestrogi dla Polski czyli konieczna naprawa konstytucji (W. 1927), Bezprawia i konfiskaty pod rządami rosyjskimi (W. 1928), Pożądane naprawy w urządzeniu Państwa Polskiego (W. 1930), Józef Szeliga Bieliński. Jego działalność i jego prace (W. 1931), Uwagi do projektu ustawy o nadaniu gruntów dóbr skonfiskowanych przez byłe rządy zaborcze (W. 1931) oraz Ustawodawstwo francuskie w sprawie mieszkaniowej po wielkiej wojnie (W. 1932). Artykuły ogłaszał najczęściej w „Ateneum”, „Palestrze” oraz „Przeglądzie Prawa i Administracji”. Był członkiem honorowym Tow. Prawniczego w Warszawie, a od r. 1924 także Tow. Przyjaciół Nauk w Wilnie. Należał do Komisji Prawnej PAU w Krakowie (od r. 1921), Prezydium Honorowego Stałej Delegacji Zrzeszeń i Instytucji Prawniczych RP (od r. 1927), Tow. Higienicznego w Warszawie, Tow. św. Wincentego à Paulo oraz Tow. Pracy Społecznej w Piotrkowie. Zmarł 16 II 1932 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.
W małżeństwie, zawartym pod koniec l. dziewięćdziesiątych XIX w. z Wandą z Rogozińskich, córką Michała Hieronima Rogozińskiego (zob.), miał S. syna Bohdana (zob.) oraz trzy córki: Marię, zamężną Bańkowską, Zofię, zamężną Majewską, i Jadwigę, zamężną Trzebuniową, prawniczkę.
Pamięć S-ego uczczono nazwą ulicy w Warszawie oraz utworzeniem w r. 1932 przez Inst. Społeczny Warszawskiej Szkoły Nauk Politycznych funduszu stypendialnego jego imienia.
Bibliogr. historii Pol. XIX w., I, II cz. 1; Bibliogr. Warszawy, III, V, VI; Biogramy uczonych pol., IV (fot.); Burakowski T., Bibliografia adwokatury polskiej 1919–1932, W. 1934; Czaykowska, Bibliogr. hist. adwokatury; Czaykowska Z., Bibliografia adwokatury polskiej 1945–1960, W. 1961; Enc. Warszawy (1994); Hoesicka bibliogr. prawn.; Krzemiński Z., Sławni warszawscy adwokaci, Kr. 2007; Kto był kim w Drugiej RP?; Longchamps F., Polska bibliografia prawnicza 1911–1912. Rejestr alfabetyczny, Lw. 1916; Pol K., Poczet prawników polskich, W. 2000; Słown. pol. tow. nauk., II cz. 1, III; Słown. Pracowników Książki Pol.; Szenic, Powązki; – Ajnenkiel A., Historia Sejmu Polskiego, W. 1989 II cz. 1–2; Bieliński J., Temida Polska. Z dziejów piśmiennictwa prawniczego w Polsce, „Tyg. Ilustr.” R. 53: 1913 nr 13 s. 242; Borowski S., Szkoła Główna Warszawska 1862–1869. Wydział Prawa i Administracji, W. 1937; Brykalska M., Aleksander Świętochowski. Biografia, W. 1987 I–II; taż, Aleksander Świętochowski. Redaktor „Prawdy”, W. 1974; taż, Konspiracyjne Towarzystwo Literackie w Warszawie 1887–1901, „Pam. Liter.” T. 67: 1976 z. 4; Cabaj J., „Walczyć nauką za sprawę Ojczyzny”, Siedlce 2007; Car S., Stan adwokatury w Królestwie Polskim, W. 1915; Dunin-Wąsowicz K., Warszawa w czasie pierwszej wojny światowej, W. 1974; Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego, Red. S. Kieniewicz, W. 1981; Fita S., Pokolenie Szkoły Głównej, W. 1980; Grzybowski K., Historia państwa i prawa Polski, W. 1982 IV; Hass L., Wybory warszawskie 1919–1926, W. 1972; Janczewski S., Adwokatura warszawska w dobie walki o niepodległość, W. 1939; Kidzińska A., Zarys działalności Stronnictwa Polityki Realnej podczas I wojny światowej w Królestwie Polskim, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2002, S. F. Historia, R. 57 s. 183; Kiepurska H., Inteligencja zawodowa Warszawy 1905–1907, W. 1967; Kisza A., Krzemiński Z., Łyczywek R., Historia adwokatury polskiej, W. 1995 (fot.); Koredczuk B., Działalność oświatowa i biblioteczna adwokata Adolfa Suligowskiego w okresie zaborów, „Roczniki Bibliot.” R. 49: 2005; Kozicki S., Historia Ligi Narodowej, Londyn 1964; Kraushar A., Palestra warszawska, W. 1912 s. 204 (fot.); Krzemiński Z., Geneza i ewolucja zasad etycznych w adwokaturze polskiej, „Palestra” R. 19: 1975 nr 5/6 s. 10; tenże, Mecenas Adolf Suligowski, tamże R. 24: 1980 nr 4/5 s. 107–13; tenże, Z historii prac nad kodyfikacją etyki adwokackiej, tamże R. 12: 1968 nr 11; Księga pamiątkowa zjazdu b. wychowańców b. Szkoły Głównej Warszawskiej w 40 rocznicę jej założenia, W. 1906; toż w 50 rocznicę jej założenia, W. 1914; Lepalczyk I., Adolf Suligowski (1848–1932), „Oświata Dorosłych” R. 1: 1863 nr 7 s. 379–80; Łyczywek R., Adwokaci jako literaci, publicyści i dziennikarze, „Roczniki Bibliot.” R. 23: 1979 nr 7 s. 13–31; Matczuk A., Lublin i Lubelszczyzna w życiu i twórczości wybitnych polskich bibliografów, „Bibliotekarz Lub.” R. 47: 2004 s. 94, 107–8, 112; Pol K., Adolf Suligowski (1849–1932), „Samorząd Terytorialny” R. 1: 1991 z. 1; tenże, Dziewięćdziesiąta rocznica „Bibliografii prawniczej polskiej XIX i XX wieku”, „Państwo i Prawo” 2002 z. 1; Ponikowski C., Sylwety obrończe, W. 1933; Radwański Z., Historia państwa i prawa Polski 1918–1939, W. 1968; Rocznik Naukowo-Literacko-Artystyczny na r. 1905, Red. W. Okręt, W. 1905 s. 223; Sprawa Gabriela Czechowicza przed Trybunałem Stanu, Oprac. Z. Landau, B. Skrzeszewski, W. 1961; Suleja W., Tymczasowa Rada Stanu, W. 1998; Tokarzówna K., Fita S., Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarium życia i twórczości, W. 1969; Wieczorkiewicz P., Udział Polaków w ruchu neosłowiańskim a stosunki polityczne polsko-rosyjskie (1908–1910), „Pam. Słowiański” R. 28: 1978 s. 133–68; Winnicki Z. J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918), Wr. 1991 s. 136, 144, 149; Żurawicka J., Inteligencja warszawska w końcu XIX wieku, W. 1978; – Jarosz H., Wędrówki po ścieżkach wspomnień, W. 1963; Lednicki W., Pamiętnik, Londyn 1967; Manteuffel, Uniw. Warsz. 1915/16–1934/5; Nagórski Z., Ludzie mego czasu. Sylwetki, Paryż 1964; Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914–1918, Oprac. J. Pajewski, P. 1997; Rzepecki, Sejm 1919, s. 175, 289; Studnicki W., Z przeżyć i walk, W. 1928; Świętochowski A., Liberum veto, Oprac. S. Handler, M. Brykalska, W. 1976; Świtalski K., Diariusz 1919–1935, Oprac. A. Garlicki, R. Świętek, W. 1992; – „Kron. Warszawy” R. 5: 1929 nr 3; „Słowo” R. 28: 1909 nr 83; „Tyg. Ilustr.” R. 58: 1917 nr 2 s. 27–8; – Wspomnienia pośmiertne z r. 1932: „Czas. Adwokatów Pol.” R. 16 nr 3 (L. Nowodworski), „Gaz. Sądowa Warsz.” R. 58 nr 11 s. 136–8 (Z. Nagórski), „Przegl. Prawa i Admin.” R. 57 s. 131–2 (R. Longchamps), „Szkoła Nauk Polit.” R. 17 s. 122, „Roczniki Tow. Nauk. Warsz.” R. 25 s. 219 (H. Konic); – AP w W.: Bazy danych. Akta i papiery dot. S-ego; Muz. Adwokatury przy Naczelnej Radzie Adwokackiej: teczka nr 243 (autobiogr. S-ego z r. 1923, fot.); – Informacje Cezarego W. Domańskiego z L.
Krzysztof Pol